Endometrioza, nazywana także gruczolistością zewnętrzną lub wędrującą śluzówką, to choroba przewlekła narządów rodnych, dotykająca kilkunastu procent kobiet w wieku rozrodczym. Pomimo, że pojawiło się kilka teorii na temat przyczyn jej powstawania, do dzisiaj nie ustalono, która z nich jest najbardziej prawdopodobna. Z tego względu leczenie choroby skupia się nie na usuwaniu przyczyn, ale na łagodzeniu objawów, jest długie i nie zawsze kończy się całkowitym wyzdrowieniem. Nieleczona choroba z czasem może prowadzić do problemów w codziennym funkcjonowaniu, ograniczenia aktywności w sferze seksualnej, a nawet do niepłodności. Poniżej trochę więcej na temat czym jest endometrioza, jakie są jej objawy oraz jak można ją leczyć.

Endometrioza – co to jest?

Endometrioza to stan patologiczny polegający na pojawieniu się komórek błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Ogniska endometriozy pojawiają się w okolicy organów rozrodczych, ale także na narządach przylegających do układu rozrodczego. Do najczęstszych lokalizacji endometriozy należą jajniki, jajowody, jama otrzewnej, pęcherz moczowy, jelito grube. W rzadkich przypadkach komórki endometrium mogą pojawić się na organach znacznie oddalonych od układu rozrodczego np. w płucach lub przeponie. Endometrium zlokalizowane poza macicą zachowuje się podobnie jak śluzówka wyścielająca organ rozrodczy. Oznacza to, że regularnie dochodzi do złuszczania błony śluzowej, któremu towarzyszy niewielkie krwawienie miesięczne. W odróżnieniu jednak od śluzówki wyścielającej macicę, krew z komórek endometrium ulokowanych poza nią nie ma możliwości ujścia, dlatego tworzą się zrosty, powiększające się z każdym kolejnym cyklem. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się torbiele i nacieki.

Główne objawy endometriozy

Objawem świadczącym o możliwości wystąpienia endometrium jest ból zlokalizowany w obrębie miednicy mniejszej, który czasami promieniuje w okolice kręgosłupa. Ból pojawia się najczęściej podczas menstruacji, ale może także występować w trakcie stosunku płciowego (tzw. dyspareunia), podczas oddawania moczu (dyzuria) oraz w trakcie oddawania stolca (dyschezja). Przyczyną dolegliwości bólowych jest stan zapalny, który pojawia się w ogniskach endometriozy, a dolegliwości bólowe potęgować mogą zrosty i blizny, uciskające na nerwy. Drugim objawem endometriozy są problemy z płodnością. Dotyczy to głównie pacjentek, u których doszło do pojawienia się zrostów na jajnikach i jajowodach. Do innych objawów endometriozy należą:

• krwawienie śródcykliczne z dróg rodnych,
• obfite krwawienie miesiączkowe,
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunki, zaparcia, wzdęcia, krwawienia z przewodu pokarmowego),
• nudności,
• krwiomocz,
• przewlekłe zmęczenie i osłabienie organizmu.

Jak wygląda leczenie endometriozy?

Do chwili obecnej nie udało się wdrożyć leczenia przyczynowego, a więc można jedynie minimalizować objawy i skutki endometriozy. Istnieją dwa sposoby leczenia tego schorzenia tj. farmakologiczne lub operacyjnie, które czasami stosuje się równolegle. Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i preparatów hormonalnych. Bardzo istotną rolę odgrywa terapia hormonalna (zwykle z wykorzystaniem dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych), która powoduje zahamowanie aktywności hormonalnej jajników, a przez to wygaszenie ognisk endometriozy. Terapii hormonalnej nie stosuje się u kobiet, które mają problem z zajściem w ciążę. W tej sytuacji konieczny może być zabieg chirurgiczny, podczas którego usunięte zostają zrosty utrudniające zapłodnienie. U kobiet, które nie planują ciąży zabiegi mogą być bardziej rozległe i polegać na usunięciu całego organu objętego procesem zapalnym (np. jajnika lub macicy z przydatkami).